Nüfus: 33,848,242
Yüzölçümü: 458.730 km2
Din : Faslıların çoğunluğu Müslüman ve Maliki mezhebindendir
Diller : Resmî dilleri Arapça olmasına rağmen devlet dairelerinde Fransızca kullanılmaktadır. Halk arasında kullanılan Arapça'ya Darija denilir ve diğer Arap ülkeleriyle karşılaştırıldığında değişiktir. Aynı zamanda ülkede yoğun olan Berberilerin de kullandığı farklı diller bulunmaktadır. Bunlarin basında Sheluh veya Shelha dili, güneyde Sousi halkı tarafından konuşulmaktadır. Kuzeyde ise Tamazigt dili Kuzey Berberileri tarafından kullanılmaktadır. Ülkenin kuzey kesimi İspanyolların etkisi altında kaldığından buralarda İspanyolca konuşanlara rastlamak mümkündür.
Başkent : Rabat, Nüfusu: 2,120,192
Sınırları : Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan, Cebelitarık Boğazını çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğudan Cezayir, Kuzeyden İspanya (boğaz boyunca bir denizden bir sınır ve Ceuta ile Melilla adlarında iki küçük özerk şehir), güneyden de Moritanya ve Batı Sahra ile komşudur.
İklimi : Ülkede genel olarak üç farklı iklim tipi görülür. Akdeniz kıyılarında hakim olan bol yağışlı Akdeniz iklimi, Atlas Okyanusu kıyılarında, batı rüzgarlarına açık deniz iklimi görülür. Ülkenin orta kesimleri olan Atlas Dağları ve aralarındaki vadilerde serin bir iklim hüküm sürerken, özellikle güney-doğu olmak üzere iç kesimlerde çöl iklimi hakimdir. Ülkenin sıcaklık ortalamaları, kıyılardan iç kesimlere doğru gittikçe artarken, yağış ortalamaları ise azalma gösterir.
Batı rüzgarlarının okyanustan getirdiği yağmur bulutları Atlas Dağlarında yoğunlaştığından, kıyı bölgeleri en çok yağış alan bölgeleridir. Senelik yağış ortalaması 800 mm civarında olan Orta Atlaslarla Akdeniz kıyıları arasındaki kuzey bölge ülkenin yağışı en bol olan yöresidir. En iç bölgelerde ise yağışlar hemen hemen yok denecek kadar azdır. Bu bölgelerde kavurucu sıcaklar ve dolayısıyla sıcak, kuru rüzgarlar devamlıdır. Orta Atlaslardan sonra güneye doğru yağış ortalaması 200 mm civarında bulunur. Ülkede yağışların en bol olduğu mevsim, ekim ile nisan ayları arasıdır.
Batı rüzgarlarının okyanustan getirdiği yağmur bulutları Atlas Dağlarında yoğunlaştığından, kıyı bölgeleri en çok yağış alan bölgeleridir. Senelik yağış ortalaması 800 mm civarında olan Orta Atlaslarla Akdeniz kıyıları arasındaki kuzey bölge ülkenin yağışı en bol olan yöresidir. En iç bölgelerde ise yağışlar hemen hemen yok denecek kadar azdır. Bu bölgelerde kavurucu sıcaklar ve dolayısıyla sıcak, kuru rüzgarlar devamlıdır. Orta Atlaslardan sonra güneye doğru yağış ortalaması 200 mm civarında bulunur. Ülkede yağışların en bol olduğu mevsim, ekim ile nisan ayları arasıdır.
Doğal Kaynaklar: Yer üstü kaynaklarına göre, yeraltı kaynakları çok fazladır. Fosfat başta olmak üzere, manganez, kobalt, demir ve gümüş, ülkenin sahib olduğu en önemli yeraltı zenginlikleridir. Bundan başka antimon, molipten, petrol ve az miktarda kömür mevcuttur. Deniz zenginliklerinden balık çok boldur.
Yapılan araştırmalar, çok eski çağlardan beri Fas’ta insanların yaşadığını göstermiştir. Mağaralarda ve arkeolojik kazılarda bulunan çeşitli eşya ve taşlar üzerine çizilmiş olan resimler, bu iddianın delilleridir. M.Ö. 2000 yıllarından itibaren Berberiler ülkeye gelerek yerleşmişlerdir. Daha sonraları M.Ö. 2. yüzyıldan itibaren de Akdeniz’in denizci ve deniz ticaretinin önde gelenlerinden Fenikeliler, Fas’a gelerek burada ticari koloniler kurmuşlardır. İlerleyen tarih çağlarında gelişen devletlerden Kartacalılar Fenikelileri, Romalılar ise Kartacalıları yapılan savaşlar sonucunda yenerek, ülkeye hakim olmuşlardır.
Miladın ilk yüzyılındaİspanya’dan gelen Vandallar zayıflayan Romalıları yenerek ülke üzerinde yeni bir hakimiyet tesis etmişlerdi. Yedinci yüzyıldan itibaren İslamiyeti bütün dünyaya yaymaya çalışan Müslüman Araplar, o zamanın şartlarında sadece cihad, yani Allahü tealanın dinini yaymak için geldikleri bu ülkede İslamiyeti yaymışlar ve bu ülkeye yerleşmişlerdir. Müslümanlar burada da kalmayıp İspanya’ya geçmişlerdir. Sekizinci yüzyılda Fas’ta ilk Müslüman hükümdar hanedanlığı Sultan Birinci İdris tarafından kuruldu. Daha sonra başa geçen Sultan İkinci İdris Fes şehrini kurdurarak, burasının önemli bir İslam kültür merkezi haline gelmesini temin etti. Burada ilk İslam üniversitesi olan Keyruvan Üniversitesi kuruldu. On birinci yüzyılda Büyük Fas devleti olan ülkenin toprakları, doğuda Tunus dahil olmak üzere, kuzeyde İspanya’yı da hükümdarlığı altında bulunduracak şekilde genişlemişti. Bu zamanda ülke başşehri Merakeş oldu. Birkaç asır varlığını muhafaza eden devlet, daha sonraları zayıflayarak gücünü kaybetti. Bu zayıflamanın neticesinde sınırları her geçen gün daralmaya başladı ve nihayet Portekiz ve İspanyol istilasına uğradı. Daha sonra yapılan savaşlarla on altıncı yüzyılda ülke Portekiz ve İspanyol işgalinden kurtulmuş, on dokuzuncu asra kadar varlığını devam ettirebilmiştir.
Fransa, sömürgeleri arasına katmak için 1830’da Cezayir’i işgal etti. Buradan Fas’ı da sömürge yapmak gayreti içerisine girdi. Bunun yanında İngiltere, İspanya ve Almanya da Fas’ı sömürge yapmak isteyen Avrupa ülkelerinin başında geliyordu. Bu gayret ve çabaları sonunda 1912 senesinde ülkenin kuzeyini İspanyollar, kalan büyük kısmını ise Fransızlar işgal etti. Sömürge haline gelen Fas, İkinci Dünya Savaşında müttefik ordularının önemli bir askeri üssü olarak kullanıldı. Bu savaş yıllarında Amerika Atlas Okyanusu kıyılarında ülkeye çıkartma yaptı. İkinci Dünya Savaşı sonunda diğer sömürge ülkelerinde olduğu gibi Fas’ta da bağımsızlık için sömürgecilere karşı mücadele cephesi meydana getirildi. Bu mücadele, kurulan “İstiklal Partisi” ile hız kazandı. İstiklal partisinin ve dolayısıyla bağımsızlık mücadelesinin en ileri geleni olan Sultan Beşinci Muhammed 1953 senesinde Fransızlar tarafından sürgüne gönderildi. Fransızların Fas’taki bağımsızlık mücadelesini kırmak için yaptıkları bu davranış, ülke halkı ile Fransızlar arasında iki sene devam eden kanlı bir iç savaşa sebep oldu. Savaş, Sultan Beşinci Muhammed’in serbest bırakılıp, tahta çıkması ile son buldu.
1956 senesinde Fas bağımsızlığını bütün dünyaya ilan etti. Bir sene sonra ise Fas’ın emirlik olduğu ve Sultan Beşinci Muhammed’in emir ünvanını aldığı duyuruldu. Yapılan çeşitli çalışmalar neticesinde İspanya ülkenin işgal altında tuttuğu kuzey bölgelerini terketmek zorunda kaldı. 1969 senesinde Atlas Okyanusu sahillerindeki İfni Üssünü de Fas’a bırakmasıyla ülke bugünkü sınırlarına sahip oldu.
Miladın ilk yüzyılındaİspanya’dan gelen Vandallar zayıflayan Romalıları yenerek ülke üzerinde yeni bir hakimiyet tesis etmişlerdi. Yedinci yüzyıldan itibaren İslamiyeti bütün dünyaya yaymaya çalışan Müslüman Araplar, o zamanın şartlarında sadece cihad, yani Allahü tealanın dinini yaymak için geldikleri bu ülkede İslamiyeti yaymışlar ve bu ülkeye yerleşmişlerdir. Müslümanlar burada da kalmayıp İspanya’ya geçmişlerdir. Sekizinci yüzyılda Fas’ta ilk Müslüman hükümdar hanedanlığı Sultan Birinci İdris tarafından kuruldu. Daha sonra başa geçen Sultan İkinci İdris Fes şehrini kurdurarak, burasının önemli bir İslam kültür merkezi haline gelmesini temin etti. Burada ilk İslam üniversitesi olan Keyruvan Üniversitesi kuruldu. On birinci yüzyılda Büyük Fas devleti olan ülkenin toprakları, doğuda Tunus dahil olmak üzere, kuzeyde İspanya’yı da hükümdarlığı altında bulunduracak şekilde genişlemişti. Bu zamanda ülke başşehri Merakeş oldu. Birkaç asır varlığını muhafaza eden devlet, daha sonraları zayıflayarak gücünü kaybetti. Bu zayıflamanın neticesinde sınırları her geçen gün daralmaya başladı ve nihayet Portekiz ve İspanyol istilasına uğradı. Daha sonra yapılan savaşlarla on altıncı yüzyılda ülke Portekiz ve İspanyol işgalinden kurtulmuş, on dokuzuncu asra kadar varlığını devam ettirebilmiştir.
Fransa, sömürgeleri arasına katmak için 1830’da Cezayir’i işgal etti. Buradan Fas’ı da sömürge yapmak gayreti içerisine girdi. Bunun yanında İngiltere, İspanya ve Almanya da Fas’ı sömürge yapmak isteyen Avrupa ülkelerinin başında geliyordu. Bu gayret ve çabaları sonunda 1912 senesinde ülkenin kuzeyini İspanyollar, kalan büyük kısmını ise Fransızlar işgal etti. Sömürge haline gelen Fas, İkinci Dünya Savaşında müttefik ordularının önemli bir askeri üssü olarak kullanıldı. Bu savaş yıllarında Amerika Atlas Okyanusu kıyılarında ülkeye çıkartma yaptı. İkinci Dünya Savaşı sonunda diğer sömürge ülkelerinde olduğu gibi Fas’ta da bağımsızlık için sömürgecilere karşı mücadele cephesi meydana getirildi. Bu mücadele, kurulan “İstiklal Partisi” ile hız kazandı. İstiklal partisinin ve dolayısıyla bağımsızlık mücadelesinin en ileri geleni olan Sultan Beşinci Muhammed 1953 senesinde Fransızlar tarafından sürgüne gönderildi. Fransızların Fas’taki bağımsızlık mücadelesini kırmak için yaptıkları bu davranış, ülke halkı ile Fransızlar arasında iki sene devam eden kanlı bir iç savaşa sebep oldu. Savaş, Sultan Beşinci Muhammed’in serbest bırakılıp, tahta çıkması ile son buldu.
1956 senesinde Fas bağımsızlığını bütün dünyaya ilan etti. Bir sene sonra ise Fas’ın emirlik olduğu ve Sultan Beşinci Muhammed’in emir ünvanını aldığı duyuruldu. Yapılan çeşitli çalışmalar neticesinde İspanya ülkenin işgal altında tuttuğu kuzey bölgelerini terketmek zorunda kaldı. 1969 senesinde Atlas Okyanusu sahillerindeki İfni Üssünü de Fas’a bırakmasıyla ülke bugünkü sınırlarına sahip oldu.
Nüfusun % 40’ı şehirlerde, kalanı ise köylerde ve az bir kimse ise göçebe olarak yaşar. Fas’ın en büyük sosyal meselesinden birisi şehirlere olan göçtür. Nüfusu bir milyonu aşan şehirleri, Kazablanka, Fes, Marakeş, Meknes, Oujda, Sofi, Torger ve Tetovan’dır. Başşehri Rabat’tır. Göçebeler, kıl keçisi yününden yapılmış çadırlarda yaşarlar. Köylerdeki ev tipi, saman çatılı, tahtadan yapılı yuvarlak veya kerpiç evlerdir.
TARİHİ ve TURİSTİK YERLER:
Marakeş: Fas'ın orta kısmında bulunan 1,070,000 nüfuslu şehirdir.
Ülkenin ilk başkenti olma özelliğini taşıyan şehir Atlas dağlarının dibinde bulunmakta ve Atlantik ile Fas arasında bir geçiş noktası oluşturmaktadır. UNESCO Somut Olmayan Kültür Miras Listesinde koruma altına aldığı ilk şehir meydanı olan Jemaa el Fna yani Kıyamet Meydanı’nının yanı sırı Koutubia Minaresi ve Bahia Sarayı kentin görülmesi gereken önemli yerleri arasındadır.
Essaouira: Suvayr veya Essaouira eski adıyla Mogador veya Mogadore), Fas'ın Atlantik kıyısında bulunan bir şehirdir. Şehirde tarih öncesi zamandan beridir yerleşim bulunmaktadır. Ayrıca şehrin merkezi UNESCO Dünya Mirası listesindedir. Şehir ayrıca bir körfezin kıyısında bulunur. Portekizlerin yaptığı kale ve surlar, tipik bir balıkçı kenti olmasının yarattığı atmosfer ve okyanus manzarası kenti görülmeye değer kılar.
Fes: Fas'ın üçüncü büyük şehridir. Son nüfus sayımında 1,112,072 nüfusa sahip olduğu tespit edilen şehir, geçmişte Fas Sultanlığı'na başkentlik yapmıştır. Berberi ülkelerinin başkentlerine göre adlandırılması geleneğine uygun olarak, Tunus, Cezayir ve Trablus(Libya) örneklerinde olduğu gibi Fas ülkesi de başkenti Fes'ten (Fas) alıntılandırılarak isimlendirildi.
Kentin tarihi şehir meydanı Unesco Dünya Kültür Mirası Listesinde yer almaktadır. Fas'ın dini ve kültürel başkenti olan Fes Yahudi Mahallesi, güney burcu, 14.yy yapımı Al-Attarine Medresesi, 9.Yüzyıl'da kurulmuş Karaouine Üniversitesi, Nejarine Meydanı ve çeşmesi'nin de içinde bulunduğu eski şehir (Medina) görülmelidir. pamuk, ipek, bakır, deri, mermer ve seramik ürünlerinin bulunduğu zanaatkarlar çarşısına da uğrayabilirsiniz.
Kazablanka: İspanyolca; Casablanca (Beyaz Ev), Fas'ın batısında, Atlas Okyanusu kıyısında yer alan liman kenti. Aynı zamanda Fas'ın en büyük şehridir.
1942'de efsanevi Hollywood filmi, Kazablanka ile şehrin popülaritesi artmış, uluslararası değerlendirmelerde dönemin modern mimari başkenti kabul edilmiştir. Şehir bu ününü 20. yy'da yaşadığı mimari değişikliğe borçludur. Zira o dönemde, Paris'teki Ecole des Beaux-Arts mezunu mimarların öğrendiği modern mimari teorilerini burada uygulamıştı. Yarım yüzyıl boyunca, 1910 ve 1960 arasında, şehir büyük bir gelişim geçirerek bir çekim merkezi ve Fas'ın ekonomik başkenti haline gelmiştir. Bu gelişim şehirleşmede bir devinime yol açmış, mimari alanda şehir deney merkezi haline gelmiştir. Zamanın değişik mimari akımları ile birlikte Arap-Endülüs, art nouveau, Art Deco, Kübizm, modern mimari ve Brutalist mimari eserleri bu dönemde gerçekleşmiştir.
Fransız döneminde şehrin tasarımını mimar Henri Prost gerçekleştirmiştir. Yeni şehrin ana caddeleri Birleşmiş Milletler Meydanının güney ve batısına radyal olarak yayılır. Bu bölgede ana bulvar ve pazar Anfa bulunmakta. Bu etkileyici bölgede eski idari binalar ve modern oteller yer almakta. Mimari olarak bu bölgede İspanyol-Mağribi stili ve Art Deco karışımı görülür.
Kazablanka Hasan II Camisi'ne ev sahipliği yapar. Fransız mimar Michel Pinseau tarafından tasarlanmış, okyanus kıyısında yeralan bu dünyanın en uzun minaresine sahip cami 25.000 kişiyi kapalı alanda, 80.000 kişiyi cami dış duvarları içerisinde hizmt verebilir. Cami Kuzey Afrika'nın en büyük ve dünyanın 3. en büyük islami ibadet alanı (Kabe ve Şah Faysal Camisi'den sonra).
 |
| Essaouira |
Fas'dan ne alınır?
Suk adı verilen geleneksel çarşılar, Fas'ta her şehirde kurulur ve burada Fas'a özgü eşyalar, sebze ve meyveler satılır. Bu çarşılarda ülkenin baharat ve çaylarını bulabilirsiniz. Fas'ın ünlü nane çayı, Argan yağı, Tajin pişirmede kullanılan güveç kapları ve Fas porselenleri ülkeden alınabilecek ürünler arasındadır. Ülkenin lambaları da meşhurdur.
Fas'da ne yenir?
Yerel farklılıklar bulunmakla birlikte büyük şehirlerdeki mutfak kültürü ve lezzet olarak Türk mutfağına oldukça benzemektedir. Koyun, kuzu, dana, tavuk, deve ve tavşan etinin yanında deniz ürünleri ve sebzeler kullanılır. Turşu, zeytinyağı ve baharat kullanımı yoğundur. Yemekler safran, zencefil, nane, kimyon, zerdeçal, anason, karabiber ve kişniş ile tatlandırılır.
Fas yemekleri denince ilk akla gelenler güvece benzer bir yemek olan tajin (tagine) ve kuskus'tur.
 |
| Tajin adlı güveç yemeği |
Gezginler için pratik bilgiler:
-Fas'ın para birimi Dirhem'dir. Yanınızda Euro götürebilir, yerel para birimini Fas'dan temin edebilirsiniz. Yanınızda nakit bulundurmanız daha iyi olacaktır, kredi kartı her yerde geçerli olmayabilir.
- Ülkede pazarlık kültürü vardır ve ürün fiyatları genellikle pazarlık payı eklenmiş haldedir.
- Türk vatandaşları Fas'a vizesiz giriş yapabilirler.
- Ülkeye girebilmek için pasaport son geçerlilik tarihinin seyahat süresine ek olarak 3 ay daha süresinin bulunması gerekmektedir.
- Cami ziyaretlerinde giyiminiz önemlidir ve uygun bulunmazsa camiye alınmayabilirsiniz. Yanınızda göğüs ve omuzlarınızı örtecek bir şal bulundurabilirsiniz.
Ülkenin elektrik sistemi Türkiye'ninki ile uyumludur. Elektronik cihazlarınız için ayrıca bir adaptör almanıza gerek yoktur.
FOTOĞRAFLAR
 |
| Fes |
 |
| II. Hassan Camisi |
 |
| Suk adı verilen çarşılar |
 |
| Jamaa el Fna Meydanı - Marakeş |
 |
| Koutubia Minaresi |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder