Türkiye'de ekonomi, siyaset, futbol sohbetine bayılırız. Bakanlık bütçeleri, havalimanı maliyetleri, özelleştirilen fabrikaların fiyatları derken milyonlar, milyarlar, trilyonlar bazen birbirine karışıyor. Türk şirketlerinin ne kadar kar elde ettiğini, piyasa değerlerini biliyor muyuz ?
Dolar yükseldi, altın düştü, borsa yükseldi vs. derken dünyanın belli başlı markaları ile Türk şirketlerini bir kıyaslamak istedim.
Fransız markası; L'Oréal'in kozmetik satarak 1 yıllık kazancının, Arçelik'in 73 yıllık kazancına eşit olduğunu,
bir başka kozmetik firması olan Christian Dior'u değerinin, Türk Hava Yolları'ndan 15 kat fazla olduğunu,
Pfizer ilaç firmasının değerinin; 45 tane Sabancı Holding ettiğini,
Türkiye devletinin bütçesinin, İsviçre'nin Nestle şirketinin piyasa değerinden az olduğunu,
Türkiye'nin 1 yıllık ihracatının, neredeyse McDonald'ın şirket değeri kadar olduğunu...
ve Apple'ın 1 yıllık karının, Türkiye'nin 6 bakanlığının bütçesinden fazla olduğunu biliyor muydunuz?
"Beni öyle bir yalana inandır ki ömrümce sürsün doğruluğu"
Özdemir Asaf
Apple 1 yıllık karını bize verir mi ki ? 😂
2050 yılında dünyanın en büyük ekonomileri sıralaması bugünden çok farklı olacak. Öncelikle ilk sırayı Çin'in alacağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. İkinci ve üçüncü sırada ise sırasıyla, Hindistan ve ABD'nin olması beklenmekte. Dördüncü sıra ise sizi şaşırtabilir; şimdilik Endonezya olarak öngörülüyor. 2050 yılına geldiğimizde, İngiltere onunculuğa kadar düşebilir, Fransa ilk 10'dan, İtalya ise ilk 20'den çıkabilir. Bu ülkelerin yerini alması beklenen ülkeler arasında ise Meksika, Vietnam ve Türkiye gösteriliyor.
2017 yılında en büyük ekonomiler sıralaması;
- ABD : 18 Trilyon $
- Çin : 11 Trilyon $
- Japonya : 5 Trilyon $
- Almanya : 3,5 Trilyon $
- İngiltere : 2,6 Trilyon $
- Fransa : 2,4 Trilyon $
- Hindistan : 2,2 Trilyon $
- Endonezya : 2,2 Trilyon $
- İtalya : 1,8 Trilyon $
- Brezilya : 1,7 Trilyon $
... Türkiye : 857 milyar Dolarlık GSYH’siyle 192 ülke arasında 17’nci sırada bulunuyor.
I.BÖLÜM Şirketlerin Piyasa Değerleri
Yazımda milyon, trilyon, milyar birbirine karışmasın diye hep Amerikan Doları $ kullanarak ile anlatmaya çalışacağım.Öncelikle ekonomi terimi olan "piyasa değeri nedir" kısaca anlatayım;
Aşağıda çeşitli örneklerde vereceğim, hem Türk hem yabancı tüm şirketlerin, borsalarda hisselerinin bir kısmı halka açık işlem görüyor, hisselerinin genel toplam değerine o şirketin "piyasa değeri" deniliyor.
2018 yılının Haziran ayında Borsa İstanbul'daki şirketlerin toplam piyasa değeri 190 milyar $ dolara ulaştı.
Koç, Sabancı, THY, Turkcell, Migros, Ford Otosan, Vestel, Ülker, Petkim, Tüpraş, hatta bankalar dahil ve diğer birkaç yüz Türkiye’nin en büyük şirketlerinin toplam piyasa değeri yaklaşık 190 Milyar $ ediyor.
Ama hepsini satsak bile bir Apple etmiyor ! Malesef yapmıyor...
2018'de iPhone cep telefonu ve bilgisayar üreticisi Apple şirketinin piyasa değeri 926 Milyar $ !
Evet o taraftan bakınca öyle ama bir de şu taraftan bakalım.
Türkiye'nin önündeki diğer 16 ülke var... o ülkelerin şirketleri ile bizim şirketleri karşılaştıralım.
"Hükümetler ve kocalar yanıldıklarını hiçbir zaman kabul etmezler"
Balzac
ÖRNEK 1
Topladığımızda bu dört kuruluşun piyasa değeri yaklaşık 23 Milyar $.
Yani yarın bu şirketlerin hepsine bir talipli çıkarsa cebinde 23 Milyar $ parası olması gerekiyor.
Hmmm... peki kimde vardır bu kadar para ?
Apple'ın 1 yıllık kazancı 53 Milyar $ ,
yani Apple sadece 6 aylık kazancı ile dördünü de satın alabiliyor 😮
Facebook'un 1 yıllık kazancı ise 17 Milyar $, yani 1,5 yıl çalışıp para biriktirirse THY, Aselsan, Koç, Sabancı Holding dördünü birden satın alabilir.
"Bilgece bir cevap istiyorsan, akıllıca soru sormalısın. "
Goethe
ÖRNEK 2
Borsa İstanbul'da işlem gören bütün şirketlerimizin toplam piyasa değeri 190 milyar $ ve hepsini satsak bu para ile ne alabiliriz peki ? 😊
Apple’ın değeri ise 926 Milyar $ olduğu için paramız yetmiyor..
Facebook’a 531 Milyar $, Nestle’ye 237 Milyar $ de paramız yetmiyor...Apple’ın değeri ise 926 Milyar $ olduğu için paramız yetmiyor..
ama
Starbucks'ı alabiliriz 79 Milyar $ ve yanında Nike'ı da 110 Milyar $ alabiliriz :
İki şirketin piyasa değeri toplam 189 Milyar $ !!
Yani Türkiye’nin en önemli 500 küsür şirketi, holdingi, bankası vs. hepsini satsak Starbucks ve Nike'ı alabiliriz 😊 Harika !
Ama bu arada tüm paramızı bitirdik...
ÖRNEK 3
2018 yılında Türkiye’nin toplam devlet bütçesi 170 Milyar $ (762 Milyar TL). Eğitim, sağlık, savunma vb. tüm kamu harcamaları bunun içerisinde. Türkiye’nin 2018 bütçesinde en büyük pay eğitime ayrılıyor;
Yukarıdaki altı bakanlığın bütçesi toplam = 50 Milyar $ ediyor.
A.B.D’nin Apple şirketinin sadece 1 yıllık karı ise 53 Milyar $ !
Dünyadaki bazı şirketin yıllık karları, bazı ülkelerin devlet bütçelerinden fazla !!!
"Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi"
Kanuni Sultan Süleyman
Yani ülkemizin ekonomik büyüklüğü dünyada 17. sırada olabilir ama önümüzdeki diğer 16 ülkenin seviyesine ulaşabilmemiz için daha çok fırın ekmek yememiz gerek...
2018 yılında dünyanın piyasa değeri açısından en büyük şirketlerinden bazıları aşağıda. Listeyi hazırlarken özellikle ülkemizde tanınan markaları seçtim. Yani listede olmayan adı pek duyulmamış ama piyasa değeri milyarlarca $ olan birçok şirket var.
Şimdi Türk şirketleri ile kıyaslayalım mı ?
Peki Türk Şirketlerinin Piyasa Değerleri Nedir ?2018 Haziran ayı Borsa İstanbul'da işlem gören 500’den fazla şirket içerisinde "piyasa değeri" açısından en büyük ilk 20 şirket:
Bu listeyi topladığımız zaman, Türkiye'nin en büyük ilk 20 şirketinin toplam piyasa değeri :
105 Milyar $
Türkiye'nin en büyük ilk 20 şirketinin hepsini satsak, Nike spor markasını bile alamıyoruz (piyasa değeri 110 Milyar $ ),
McDonald's firmasını bile alamıyoruz (130 Milyar $),
Türk Döneri + McDonalds birleştirebilseydik, dünya fast food sektöründe Türkler tekel olurdu 😜
"Zenginin malı züğürdün çenesini yorar"
Yazının ikinci bölümünde ise şirketlerin yıllık kar oranlarını kıyaslayacağım,
okumak için tıklayınız :
2018 Dünya ekonomisi ve Türkiye'nin yeri 2
Kansav Arslan
Haziran 2018
NOT: Amerikan Doları/ Türk Lirası'na çevirilirken 1 $ = 4.5 TL olarak hesaplandı. 2018 Haziran
2018 Dünya ekonomisi ve Türkiye'nin yeri 2
Kansav Arslan
Haziran 2018
NOT: Amerikan Doları/ Türk Lirası'na çevirilirken 1 $ = 4.5 TL olarak hesaplandı. 2018 Haziran